e-İrsaliye’ye dair tüm detaylar soru ve cevaplarıyla açıklanmıştır.
- e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ve 2018 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 25 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.
- Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK'dan lisans (bayilik lisansı dahil) alan mükellefler.
- Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malların imal, inşa,ithalini ve ana bayi/distribütör şeklinde pazarlamasını gerçekleştiren mükellefler.
- 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında düzenlenen işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ve işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ile yaptıkları sözleşmeye istinaden maden üretim faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişi mükellefler.
- 4/4/2001 tarihli ve 4634 sayılı Şeker Kanununun 2 nci maddesinin (e) bendinde tanımına yer verilen şekerin (Beyaz şeker (standart, rafine küp ve kristal şeker), yarı beyaz şeker, rafine şeker, ham şeker ve kahverengi şeker olarak sınıflandırılan, pancar veya kamıştan üretilen kristallendirilmiş sakaroz ile nişasta kökenli izoglukoz, likid ya da kurutulmuş halde glukoz şurubu, sakaroz veya invert şeker veya her ikisinin karışımının suda çözünmesinden meydana gelen şeker çözeltisi ve invert şeker şurubu ile inülin şurubu) imalini gerçekleştiren mükellefler.
- e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden demir ve çelik (GTİP 72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP 73) imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükellefler.
- Tarım ve Orman Bakanlığınca gübre üretim ve tüketiminin kayıt altına alınmasına yönelik oluşturulan Gübre Takip Sistemi’ne kayıtlı kullanıcılar.
- 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler.
- Başkanlık, yapılan analiz veya inceleme çalışmaları neticesinde riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefleri veya mükellef gruplarını, faaliyet, sektör ve ciro tutarına bağlı olmaksızın, yazılı bildirim yapmak ve geçiş hazırlıkları için en az 3 ay süre vermek suretiyle e-İrsaliye uygulamasına geçme zorunluluğu getirmeye yetkilidir. Kendisine yazılı bildirim yapılan mükelleflerin, yazılı bildirimde belirtilen süreler içinde e-İrsaliye uygulamasına dâhil olması gerekmektedir. Yazılı bildirim yapılan mükelleflerin, yazıda belirtilen süreler içinde e-İrsaliye uygulamasına dahil olması ve tüm müşterilerine e-İrsaliye düzenlemeleri gerekmektedir. Bu zorunluluğa uymayan mükellefler hakkında Kanunda öngörülen hükümler uygulanır.
- e-Belge uygulamalarına ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık tarafından oluşturulan ve hizmete sunulan e-Belge portalleri aracılığıyla (GİB Portal Yöntemi),
- Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla (Özel Entegratör Yöntemi),
- Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık bilgi işlem sistemleri ile doğrudan entegre edilmesi yoluyla (Doğrudan Entegrasyon Yöntemi), yararlanabilirler.
- e-İrsaliye başvuru rehberi ve kılavuzu için tıklayınız
Ancak aynı işlem için e-Belge veya kâğıt ortamdaki belgelerinden sadece birinin düzenlenmesi gerekmektedir. e-Belge uygulamalarına dahil olunan tarihin ait olduğu ayın sonundan (e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamaları için 7 nci günden) itibaren, belgelerin e-Belge olarak düzenlenmesi zorunlu olup, kağıt ortamda belge düzenlenmesi halinde Kanunda yazılı cezalar tatbik edilir. Hükmü bulunmaktadır.
Dolayısıyla e-İrsaliyeye dahil olduğunuz tarihin içinde bulunduğunuz ayın sonuna kadar belgelerinizi kağıt ya da elektronik olarak düzenlemeniz mümkündür. Ancak aynı işlem için elektronik belge veya kağıt ortamdaki belgelerden sadece birinin düzenlenmesi gerekmektedir.
Ayrıca malın alıcısının biliniyor olmasıyla birlikte, alıcının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumda da matbu kağıt sevk irsaliyesi yerine elektronik ortamda e-İrsaliye düzenlenecektir. Söz konusu e-İrsaliye doğrudan alıcının bilgilerine göre düzenlenecektir.
Bu hallerde düzenlenen e-İrsaliyeler, kullanılan yöntem ya da özel entegratörün sunmuş olduğu sistem dahilinde “3900892152” VKN’li “Gelir İdaresi Başkanlığı e-İrsaliye Sanal Alıcı”sına gönderilecektir. Söz konusu alıcısının e-İrsaliye sistemine kayıtlı olmadığı durumlarda düzenlenen e-İrsaliyeler alıcısına sistem içinden iletilmeyecek olup, düzenleyicisi tarafından diğer elektronik ortamlar vasıtasıyla ya da kağıt çıktı verilmek suretiyle teslim edilecektir.
- e-Belge uygulamalarına ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık tarafından oluşturulan ve hizmete sunulan e-Belge portalleri aracılığıyla (GİB Portal Yöntemi),
- Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla (Özel Entegratör Yöntemi),
- Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık bilgi işlem sistemleri ile doğrudan entegre edilmesi yoluyla (Doğrudan Entegrasyon Yöntemi),yararlanabilirler.
e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olan mükellefler açısından e-İrsaliye belgesi muhafaza süresi boyunca elektronik ortamda muhafaza edilmeli ve ilgili makamlara elektronik ortamda ibraz edilmelidir. Kağıt çıktı alınması (e-İrsaliye’nin kağıt çıktısının satıcı ve alıcı tarafından teslim ve tesellüm belgesi olarak da kullanıldığı durumlar haricinde) zorunluluğu ve kağıt nüsha olarak muhafaza edilme zorunluluğu bulunmamaktadır.
e-İrsaliye belgesin kağıt çıktısı, düzenleyicisi ve uygulamaya kayıtlı alıcı mükellefler açısından, e-İrsaliye olarak hüküm ifade etmemektedir. Alıcısının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumlarda; satıcı tarafından elektronik ortamda düzenlenip, alıcıya elektronik veya kağıt ortamda da e-İrsaliye’nin teslim edilmesi mümkün bulunduğundan alıcıya teslim edilen nüshası bakımından kağıt çıktı hali tevsik edici belge olarak kullanılabilecektir.
Bununla birlikte e-İrsaliye Uygulamasından özel entegratör sistemi üzerinden faydalanan mükellefler, uygulamaya dahil olup kullanıcı hesapları özel entegratörleri tarafından tanımlandıktan sonra, düzenleyecekleri e-İrsaliyelerde özel entegratörünün mali mührü ve zaman damgasının kullanılmasını özel entegratöründen talep edebilirler (509 SN VUK GT, V.1.2). Bu durumda e-İrsaliyelerde, özel entegratörünün mali mührü ve zaman damgasının kullanılması da mümkün olabilecektir.
Bununla birlikte alıcı ile satıcının mutabık kalması ve satıcı tarafından e-İrsaliye'nin (veya irsaliye yerine geçen; e-Fatura'nın kağıt çıktısını, e-Fatura bilgi Fişinin) düzenlenmesi halinde alıcının e-İrsaliye düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Malın satıcısı tarafından, alıcıya e-İrsaliye ya da irsaliye yerine geçen e-Fatura'nın kağıt çıktısının verilmesi yeterli olacaktır.
- Satıcının teknik altyapısının elvermesi halinde satıcı kendisine (alıcı adresinden satıcı adresine olmak üzere) yeni bir e-İrsaliye düzenleyecek ve bu e-İrsaliye üzerinde ilk e-İrsaliye bilgisine ve malların işletmesine alıcıya teslimat yapılamadığı gerekçesi ile geri götürülmek üzere düzenlendiğini belirten, açıklamaya e-İrsaliyenin not açıklama alanında yer verilecektir.
- Satıcının teknik altyapısının e-İrsaliye düzenlenmesine elvermemesi halinde ise bu durumda satıcı kendisine yeni matbu sevk irsaliyesi düzenleyecek ve bu irsaliye üzerinde alıcıya düzenlenmiş ilk e-İrsaliye belgesinin bilgisine (tarih, belge no) ve malların işletmesine alıcıya teslimat yapılmadığı gerekçesi ile geri götürülmek üzere düzenlendiğini belirten açıklamaya yer verilecektir.
E-İrsaliye tarihinin, e-İrsaliye uygulaması(sisteminin) tarihinden önce olamayacağı ilkesi nedeniyle, geri getirilen malların alıcısına daha sonra tekrar sevk edilmesi halinde yeni bir e-İrsaliye'nin düzenlenmesi gerekmektedir.
- Satıcı e-İrsaliye'yi Alıcıya düzenler (Sevkiyat başlangıç yeri lojistik merkezi, bitiş yeri alıcı adresi)
- Satıcı alıcıya düzenlediği e-İrsaliye'nin bir örneğini Lojistik merkezine haricen iletir.
- Lojistik Merkezi Satıcının düzenlediği e-İrsaliye belgesi ile birlikte kendisinin düzenleyeceği TAŞIMA İRSALİYESİ ile alıcıya malları sevkiyatı gerçekleştirir.
- Lojistik Merkezi alıcıya gerçekleştirilen fiili teslimat bilgisini satıcıya haricen iletir.
- Alıcı e-İrsaliye sistemi üzerinden fiili teslimat bilgisini e-İrsaliye yanıtı ile iletebilir. İletmezse tam olarak teslim almış sayılır.
- Satıcı kendisine ulaşan fiili teslimat bilgilerine göre alıcıya 7 günlük süre içinde e-Fatura'yı düzenler.
- Lojistik Merkezi, e-İrsaliye'yi Alıcıya düzenler (Sevkiyat başlangıç yeri lojistik merkezi, bitiş yeri alıcı adresi, Malın satıcısı bilgisine de yer vererek- Belgeyi düzenleyen lojistik merkezi olup, X satıcının malının Y alıcısına, lojistik merkezinden alıcı adresine sevk edildiğini gösteren şekilde. ZİNRCİR TESLİM İRSALİYE ÖRNEĞİ dir. )
- Lojistik Merkezi TAŞIMA İRSALİYE' si düzenler. Bu taşıma irsaliyesi ile 1. adımda düzenlenen e-İrsaliye bilgisi de ilişkilendirilerek, sevkiyatı başlatır.
- Alıcı e-İrsaliye sistemi üzerinden fiili teslimat bilgisini e-İrsaliye yanıtı ile lojistik merkezine iletebilir. İletmezse tam olarak teslim almış sayılır.
- Lojistik Merkezi fiili teslimat bilgisini ve alıcı tarafından e-İrsaliye sistemi üzerinden kendisine iletilen e-İrsaliye yanıtı bilgilerini SATICI' ya iletir.
- Satıcı kendisine ulaşan fiili teslimat bilgilerine göre alıcıya 7 günlük süre içinde eFatura'yı düzenler.
Bu şekilde belge düzenlemek istisnai bir uygulama olup, belge düzenlemeye başlamadan önce Başkanlığa konu hakkında tevsik edici bilgi ve belgelerle birlikte yazılı olarak bilgi verilmesi ve bu durumun süreklilik arz etmemesi gerekmektedir. Süreklilik arz etmesi halinde, uygulamalardan kendi bilgi işlem sistemlerinin entegrasyonu yöntemi ile yararlanan mükelleflerin entegrasyon izinleri Başkanlıkça iptal edilebilecek olup, GİB Portal hesapları otomatik olarak açılacaktır. Bu durum entegrasyon izni iptal edilen mükelleflerin, iznin iptalinden sonra, uygulamalardan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla yararlanmalarına engel teşkil etmez. Hükmü bulunmaktadır.
Aşağıda yer verilen örneklerle izlenmesi gereken usul ve esaslara yer verilmiştir.
Örnek 1: İmalatçı (B) (e-İrsaliye'de) (Toptancı A'nın satıcısı, Toptancı A'ya fatura kesecek) (Malı sevk eden ve irsaliye düzenlemesi gerekendir) Toptancı (A) (e-İrsaliye'de) (İmalatçı B nin alıcısı, B nin fatura keseceği kişi) (Perakendeci C'ye fatura kesecek olan kişidir) Perakendeci (C ) (e-İrsaliye'de veya değil) (Toptancı A'nın alıcısıdır, Toptancı A buna fatura kesecektir) e-İrsaliye sevkiyatı başlatan İmalatçı (B) tarafından, Toptancı (A)'ya düzenlenecektir. Bu e-İrsaliye'de (C) perakendecisi teslimatın yapılacağı ikincil mükellef olarak yer alacaktır. İrsaliye üzerinde "" ...(A) adına ....(C)'ye teslime edilmek üzere"" ibaresi yazılacaktır. İmalatçı (B) tarafından düzenlenen bu e-İrsaliye, hem B tarafından toptancı A'ya kesilecek faturada, hem de toptancı (A) tarafından perakendeci C'ye kesilecek faturada irsaliye bilgisi olarak yer verilecektir.
Örnek-2: Otomotiv Fabrikası(Z) (e-İrsaliye'de) (Otomotiv Satış Bayii X'in satıcısı ve Bayiye fatura kesecek) (Malı sevk eden ve irsaliye düzenlemesi gerekendir) Satış Bayii (X) (e-İrsaliye'de) (Fabrika (Z)'nin alıcısı, Fabrika tarafından kendisine fatura kesilecek kişi) (Müşteri Y'ye fatura kesecek olan kişidir) Müşteri (Y) (e-İrsaliye'de veya değil) (Toptancı A'nın alıcısıdır, Toptancı A buna fatura kesecektir)
e-İrsaliye sevkiyatı başlatan Fabrika (Z) tarafından, Bayisi (X)'e düzenlenecektir. Bu eİrsaliye'de (Y) müşterisinin teslimatın yapılacağı ikincil mükellef/kişi olarak yer alacaktır. e-İrsaliye üzerinde " ...(X) adına ....(Y)'ye teslim edilmek üzere" ibaresi yazılacaktır. Fabrika (Z) tarafından düzenlenen bu e-İrsaliye, hem fabrika Z tarafından X bayiine kesilecek faturada, hem de Bayii (X) tarafından müşteri Y'ye kesilecek faturada irsaliye bilgisi olarak yer verilecektir.
“Başkanlık, gerekli hazırlıklar yapılması için en az 3 ay süre vermek suretiyle,format ve standardı belirlenen ve ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanan, mal ve hizmetlerin sınıflandırma veya tanımlanmasına ilişkin standart birim veya kodların bu Tebliğde belirtilen e-Belgelerde yer almasına ilişkin olarak zorunluluk getirmeye, bu zorunluluğu sektör, mal veya hizmet grupları itibarıyla ya da mükellefiyet türleri dikkate alınmak suretiyle, farklı usul, esas ve süreler dâhilinde belirlemeye ve bunları ebelge.gib.gov.tr adresinde muhataplarına duyurmaya yetkilidir.” açıklamasına yer verilmiş olup, bu çerçevede e-Belgelerde mal ve hizmetlerin sınıflama ve tanımlamasına yönelik kodlara yer verilmesi zorunluluğu getirildiği durumda söz konusu kodların e-İrsaliye belgesinde de yer alması gerektiği tabiidir.
Ancak aynı işlem için e-Belge veya kâğıt ortamdaki belgelerinden sadece birinin düzenlenmesi gerekmektedir. e-Belge uygulamalarına dahil olunan tarihin ait olduğu ayın sonundan (e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamaları için 7 nci günden) itibaren, belgelerin e-Belge olarak düzenlenmesi zorunlu olup, kağıt ortamda belge düzenlenmesi halinde Kanunda yazılı cezalar tatbik edilir. Hükmü bulunmaktadır.
Dolayısıyla e-İrsaliyeye dahil olduğunuz tarihin içinde bulunduğunuz ayın sonuna kadar belgelerinizi kağıt ya da elektronik olarak düzenlemeniz mümkündür. Ancak aynı işlem için elektronik belge veya kağıt ortamdaki belgelerden sadece birinin düzenlenmesi gerekmektedir.
Alıcının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı ve bu alıcıların da e-İrsaliyenin kâğıt çıktısını talep ettiği durumlar dışında, araçta bulundurulan söz konusu kâğıt çıktının, alıcıya verilmesi de zorunlu değildir. e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmayan alıcıların e-İrsaliyenin kağıt çıktısını talep etmeleri halinde bu kağıt çıktıların alıcısı tarafından genel hükümler çerçevesinde kağıt ortamda muhafaza ve ibraz edilme zorunluluğu bulunmaktadır.
Geçmiş dönemlerde hazırlanan irsaliyelere ulaşım ya da denetim ve kontrol anlarında, elektronik ortamda yer alan e-İrsaliyelere ulaşım süresi saniyelerle ölçülür. Hazırlanan tüm e-İrsaliyeler dijital ortamda arşivlenir. Bu da kağıt irsaliyelerin arşivlenmesi için harcanan zaman, mekan ve personel masrafını ortadan kaldırır. e-İrsaliye sistemi, firmaların muhasebe sistemlerine entegre edilebildiği için parasal giriş çıkışların hızı artar. Ayrıca raporlama için de kolaylık sağlar. Kağıda basılı irsaliyeler için kesilen binlerce ağaç, e-İrsaliye sayesinde doğadaki varlığını sürdürmeye devam eder.
Bu durumdaki sevk irsaliyesinin iptal edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak, e-İrsaliye uygulamasında (509 SN VUK GT, IV.3.4. e-İrsaliye Yanıtı); düzenlenen e-İrsaliyenin, alıcısının ya da muhteviyatındaki malların tamamının hatalı olması halinde, alıcısı tarafından e-İrsaliye Yanıtı ile reddedilmesi mümkündür. Ancak ret işleminin malın fiili sevkinden önce yapılması gerekmektedir. Malın fiili sevkinden sonra gönderilecek ret e-İrsaliye Yanıtları hükümsüz olup, bu durumda malı taşıyan/taşıttıran tarafından yeni bir e-İrsaliye düzenlenmesi gerekecektir.
Ancak yeni e-Faturanın, itirazın yapılma süresi nedeniyle ilk irsaliye tarihinden 7 günlük sürenin de geçtiği bir tarihte düzenlenmek durumunda kalınması halinde (Örneğin 10 Temmuz tarihli irsaliyeye konu mal için 17 temmuzda düzenlenen e-Fatura'ya 25 Temmuz da itiraz edilmesi nedeniyle, 10 Temmuz ila 25 Temmuz arasındaki süre 7 günden fazladır), yeni düzenlenecek e-Fatura'da sevk irsaliyesinin bilgilerine yer verilecek olmakla birlikte, faturanın not-açıklama alanına da ilk düzenlenen ve itiraz nedeniyle iptal olan e-Fatura bilgisine (tarih ve numarasına ve söz konusu faturanın neden iptal durumuna geldiğine yönelik açıklamaya) de yer verilmesi suretiyle, 7 günlük süreden sonra ikinci e-fatura'nın düzenlenme gerekçesine yer verilmedir.
GİB PORTAL kullanıcıları, e-Fatura'nın sevk irsaliye bilgileri alanına 7 günden önceki geçmiş tarihli sevk irsaliyesinin bilgilerine izin vermemesi nedeniyle, irsaliye bilgilerine faturanın açıklama alanına yazarak düzenlemeleri mümkün bulunmaktadır.
Bununla birlikte, oluşturulmuş e-İrsaliye'nin, malların fiili sevkinden önce bilgilerinde değişiklik olduğunun anlaşılması halinde, alıcının söz konusu e-irsaliye'ye sistem üzerinden red yanıtı dönülmesini sağlamak suretiyle iptal edilmesi sağlanıp, yerine yeni ve doğru bilgileri barındıran e-İrsaliyenin oluşturulması, alıcısına sistem üzerinden gönderilmesi ve sevkiyatın başlatılması sağlanabilir.
Düzenlenip e-İrsaliye sistemine iletilen bir e-İrsaliye'nin satıcı tarafından herhangi bir şekilde İPTALİ mümkün bulunmamaktadır.
Sevkiyatı işlemi sürerken, araç, şoför vb. diğer bilgilerde değişikliğin olması durumunda ise, belirtilen değişiklikler e-İrsaliye hazırlama birimlerine bildirilerek (ya da şoförün yeni bir e-İrsaliye oluşturma için teknik olanaklara sahip olması da söz konusu olabilir) ivedilikle yeni e-İrsaliye'nin oluşturulması ve elektronik ortamda da görüntülenmesini sağlayacak yapıda araç şoförüne iletilmesi sağlanmalıdır. Ya da sevkiyat sırasında teknik imkanlar elvermiyorsa, taşımayı gerçekleştiren şoför tarafından yeni bilgileri barındıran, e-İrsaliye'ye dönüştürülmek üzere öncelikle matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve bu irsaliye üzerinde e-İrsaliye'ye dönüştürüleceğine ilişkin açıklamaya yer verilmesi sağlanmalıdır.
Matbu sevk irsaliyesi ile gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarına uygun olarak, matbu irsaliyenin e-İrsaliye'ye (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) en geç izleyen gün içinde dönüştürülmesi ve e-İrsaliye sistemine iletilmesi gerekmektedir. Düzenlenen bu e-İrsaliye üzerinde, düzenlenen matbu sevk irsaliyesine ilişkin bilgilere yer verilmelidir. Matbu sevk irsaliyesi de tevsik edici belge (e-İrsaliye'nin dayanağı) olarak, muhafaza ve istenildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir.
Bilgileri değişen ilk e-İrsaliye'nin (elektronik halinin) satıcı ve alıcı tarafından, daha sonradan düzenlenmiş matbu ve ayrıca dönüştürülen e-İrsaliye ve düzenlenen e-Fatura ile birlikte muhafaza edilmesi (e-Fatura'nın açıklama alanında ilgili irsaliyelere ilişkin bilgilerine yer verilmesi suretiyle) yeterli olacaktır.
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.
Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.) hükümlerine yer verilmiştir. Bu nedenle gerek e-Fatura kayıtlı kullanıcılarının gerekse e-Fatura uygulamasına kayıtlı olmayan kullanıcıların, sevk ettikleri mallar için sevk irsaliyesi (İrsaliyeli fatura veya irsaliye belgesi yerine geçen; e-Fatura veya e-Arşiv Fatura kağıt çıktısı ile ÖKC Fatura bilgi fişleri de irsaliye yerine gerekmektedir) düzenlemeleri gerekmektedir. e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamasına kayıtlı kullanıcılar, irsaliye yerine geçen e-Fatura veya e-Arşiv Fatura kağıt çıktılarını da sevk irsaliyesi olarak kullanabileceklerinden ayrı ilave başka bir irsaliye düzenleme mecburiyetleri de bulunmamaktadır.
Ancak, malın fiili sevkinden önce fatura düzenlenebildiği, sevkiyatın daha sonradan gerçekleştirildiği durumlar da söz konusu olabilmektedir. e-İrsaliye uygulamasında bu durumda sonradan düzenlenen e-irsaliyede düzenlenen fatura bilgilerine yer verilmesi gerekmektedir. Faturada ise sevk irsaliyesine ilişkin bilgilerin, henüz sevk irsaliyesinin düzenlenmemiş olması nedeniyle boş bırakılması, faturanın not açıklama alanına sevkiyatın sonradan yapılacağı yönünde açıklamalara yer verilmesi gerekmektedir.
Söz konusu kâğıt çıktıya "İrsaliye yerine geçer." ifadesinin yazılması ve kâğıt çıktının satıcı veya yetkilisi tarafından imzalanması zorunludur. Ancak bu imkândan yararlanabilmek için elektronik faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi gerekir. Hizmet ifasına konu e-faturanın satış anında düzenlenmesi halinde, söz konusu kâğıt çıktının talep eden müşteriye verilmesi zorunludur. Buna göre belirtilen kurallara uygun olarak düzenlenen ve kağıt çıktısı irsaliye yerine geçen belge niteliğinde olan e-Fatura veya e-Arşiv Faturanın kağıt çıktısı, müşteriye verilmesi halinde ayrıca matbu veya e-İrsaliye şeklinde başka bir sevk irsaliye belgesinin düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
Ancak, e-İrsaliye uygulamasında (509 SN VUK GT, IV.3.4. e-İrsaliye Yanıtı); düzenlenen e-İrsaliyenin, alıcısının ya da muhteviyatındaki malların tamamının hatalı olması halinde, alıcısı tarafından e-İrsaliye Yanıtı ile reddedilmesi mümkündür. Ancak ret işleminin malın fiili sevkinden önce yapılması gerekmektedir. Malın fiili sevkinden sonra gönderilecek ret e-İrsaliye Yanıtları hükümsüz olup, bu durumda malı taşıyan/taşıttıran tarafından yeni bir e-İrsaliye düzenlenmesi gerekecektir.
Matbu sevk irsaliyesinde yer alan bilgiler ve alıcıya yapılan fiili teslim bilgilerine göre (fiili teslim hakkında; matbu sevk irsaliyesi üzerine alınan not, açıklama ve imzalar, tutanak, makbuz, form, teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer belgeler üzenlenebilir.) e-İrsaliye sistemine "MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE" tipinde e-İrsaliye düzenlenip GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi gerekmektedir. Ancak söz konusu tipte hazırlanan e-İrsaliye tipleri için alıcılar tarafından sistem üzerinden e-İrsaliye yanıtı dönülmesi mümkün olmayacaktır.
GİB e-İrsaliye sistemine iletilen e-İrsaliye belgelerinin yol denetimlerinde (kağıt çıktısının ya da elektronik ortamdaki halinin) ibrazı halinde e-Yoklama sistemi üzerinde doğrulanması elektronik ortamda yapılmaktadır. Herhangi bir şekilde doğrulama işlemi yoklama sırasında yapılamayan durumlar, daha sonradan tetkik edilmek üzere not alınarak denetim sonuçlandırılabilecektir.
GİB sistemlerinden, denetim tutanağı ile tespit edilen e-İrsaliye'nin aynısının mevcudiyetinin anlaşılması halinde herhangi bir cezai işlem söz konusu olmayacaktır. Ancak, yapılan tetkiklerde herhangi bir şekilde fiilen eİrsaliye'nin GİB sistemlerine iletilmemiş olduğu tespit edilen edilmesi halinde usul hükümleri yönünden cezai işlemler tatbik edilebilecektir.
Belirtilen sürede yanıt dönülmemiş e-İrsaliye'ye konu malların alıcısı tarafından tam olarak teslim alındığı GİB sistemleri tarafından kabul edilmemektedir. Ancak buna rağmen alıcıya yapılan fiili mal teslimatına ilişkin tevsik edici diğer belgelerle ( Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; e-İrsaliye'nin kağıt çıktısı, teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer belgeler düzenlenebilir.) aksi durumlar tevsik olunabilir.
Herbir müşteriye yapılan fiili teslimata göre düzenlenen matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyeleri üzerinde ""e-İrsaliye Ayrıca Düzenlenecektir"" ibaresine yer verilecek ve en geç izleyen gün içinde söz konusu matbu irsaliye ""MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE"" tipinde (söz konusu irsaliye üzerinde matbu irsaliye bilgilerine de yer verilmesi gerekmektedir) e-İrsaliye'ye dönüştürülecek ve GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi sağlanacaktır.
Alıcılar tarafından söz konusu e-İrsaliye'ye (daha öncesindeki matbu irsaliye ile fiili mal teslimatı bilgisi oluştuğundan) herhangi bir yanıt dönüşü yapılmayacaktır. Her bir müşteriye teslimat sırasında e-İrsaliye ve e-Fatura düzenlenmesi sırasında mobiliteyi de sağlayan her türlü TEKNOLOJİK İMKANLARDAN yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
e-İrsaliye düzenlenmesi durumu da dahil olmak üzere, boru hattı üzerinden gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarının tevsik edici harici diğer belgelerin (Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, sayaçların ürettiği ve taraflarca imzalı belgeler vb. harici diğer kağıt ortamdaki belgeler) düzenlenmesi ve ilgili makamlara tevsik edici belge olarak talep edilmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.
Sevkiyat işlemi, sayaç bilgilerinden hareketle hazırlanan tevsik edici harici diğer belgelerle (Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, sayaçların ürettiği ve taraflarca imzalı belgeler vb. harici diğer kağıt ortamdaki belgeler) tevsik olunabilir. Ancak dileyen işletmeler bu suretle yapılan teslimat miktarlarını dikkate alarak teslimatın gerçekleştirilmesi ile birlikte stok takip işlemlerini ERP sistemleri üzerinden takip edebilmek için e-İrsaliye de düzenleyebilirler.
e-İrsaliyenin düzenlenmesi halinde; boru hattı üzerinden işletmeler arası gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarının tevsik edici harici diğer belgelerin olarak düzenlenen belgelere ilişkin bilgilerin e-İrsaliye üzerinde yer verilmesi ve ilgili makamlara e-İrsaliye belgesi ile birlikte tevsik edici harici belge olarak, talep edilmesi halinde ibraz edilmesi gerekmektedir.
Matbu sevk irsaliye yeri üzerinde e-İrsaliye'ye dönüştürüleceğine ilişkin ibareye yer verilecek ve bilahare düzenlenecek e-İrsaliye üzerinde (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) ise matbu irsaliyeye ilişkin bilgilere yer verilecektir. Söz konusu e-İrsaliye GİB sistemleri üzerinden alıcısına iletilmesi sağlanacaktır. Alıcılar tarafından söz konusu e-İrsaliye'ye (daha öncesindeki matbu irsaliye ile fiili mal teslimatı bilgisi oluştuğundan) herhangi bir yanıt dönüşü yapılmayacaktır.
Bununla birlikte, oluşturulmuş e-İrsaliye'nin, malların fiili sevkinden önce bilgilerinde değişiklik olduğunun anlaşılması halinde, alıcının söz konusu e-irsaliye'ye sistem üzerinden red yanıtı dönülmesini sağlamak suretiyle iptal edilmesi sağlanıp, yerine yeni ve doğru bilgileri barındıran e-İrsaliyenin oluşturulması, alıcısına sistem üzerinden gönderilmesi ve sevkiyatın başlatılması sağlanabilir.
Düzenlenip e-İrsaliye sistemine iletilen bir e-İrsaliye'nin satıcı tarafından herhangi bir şekilde İPTALİ mümkün bulunmamaktadır.
Sevkiyatı işlemi sürerken, araç, şoför vb. diğer bilgilerde değişikliğin olması durumunda ise, belirtilen değişiklikler e-İrsaliye hazırlama birimlerine bildirilerek (ya da şoforün yeni bir e-İrsaliye oluşturma için teknik olanaklara sahip olması da söz konusu olabilir) ivedilikle yeni e-İrsaliye'nin oluşturulması ve elektronik ortamda da görüntülenmesini sağlayacak yapıda araç şoförüne iletilmesi sağlanmalıdır. Ya da sevkiyat sırasında teknik imkanlar elvermiyorsa, taşımayı gerçekleştiren şoför tarafından yeni bilgileri barındıran, e-İrsaliye'ye dönüştürülmek üzere öncelikle matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve bu irsaliye üzerinde e-İrsaliye'ye dönüştürüleceğine ilişkin açıklamaya yer verilmesi sağlanmalıdır.
Matbu sevk irsaliyesi ile gerçekleştirilen fiili teslimat miktarlarına uygun olarak, matbu irsaliyenin e-İrsaliye'ye (MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde) en geç izleyen gün içinde dönüştürülmesi ve e-İrsaliye sistemine iletilmesi gerekmektedir. Düzenlenen bu e-İrsaliye üzerinde, düzenlenen matbu sevk irsaliyesine ilişkin bilgilere yer verilmelidir. Matbu sevk irsaliyesi de tevsik edici belge (e-İrsaliye'nin dayanağı) olarak, muhafaza ve istenildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir. Bilgileri değişen ilk e-İrsaliye'nin (elektronik halinin) satıcı ve alıcı tarafından, daha sonradan düzenlenmiş matbu ve ayrıca dönüştürülen e-İrsaliye ve düzenlenen e-Fatura ile birlikte muhafaza edilmesi (e-Fatura'nın açıklama alanında ilgili irsaliyelere ilişkin bilgilerine yer verilmesi suretiyle) yeterli olacaktır.
Keza, Maden Kanunu’na göre maden sevkine ilişkin düzenlenen belgeler (sevk fişleri) ile uluslararası taşımacılıkta kullanılan hamule senedi, konşimento gibi belgeler ve gümrük giriş, çıkışlarında nakil vasıtalarında malların mevcudu tespit edilip mühürlendikten sonra Gümrük İdarelerince verilen resmi belgeler sevk irsaliyesi olarak kabul edileceğinden bu durumlar için e-İrsaliye aranmayacaktır.
Malların götürülmesinde düzenlenecek e-İrsaliyelerin müşteri bölümü bilgilerine işlemi yapacak mükellefin adı ve soyadı, varsa ticaret ünvanı, vergi dairesi ve hesap numarası yazılacak, Malın nev'i bölümüne, gönderilen malların adı/cinsi, miktarı bölümüne miktarı yazılacak ve söz konusu e-İrsaliye'nin açıklama not alanına yapılacak işin türü (Mesela: "Boyatılmak, tamir ettirilmek, parça değiştirmek üzere" şeklinde bir ibare) yazılacaktır.
İşlem gördükten sonra malın tekrar işlemi yaptıran tarafından geri taşınmasında düzenlenecek e-İrsaliyelerin müşteri bilgileri bölümüne işlemi yaptıran işletme kendi bilgilerine, sevk adresi olarak kendi işletme adres bilgisine (işlemin yapıldığı yer adres bilgisinin de başlangıç noktası olarak eklenmesi mümkündür) malın nev'i ve miktar bilgisi olarak işlemi tamamlanmış hali ile geri getirilen malların nev'i ve miktarı bilgileri yazılacak ve irsaliyenin not açıklama alanına yaptırılmış olan işlemin türü (boyama, baskı, tamir, parça değişim vb.) ne ilişkin açıklamaya yer verilecektir.
Ancak, söz konusu malların işlemi yapacak mükellefler tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde sevk irsaliyesinin, yukarıda belirtilen esaslara göre bu kimseler tarafından düzenleneceği tabiidir.
Bu nedenle, gerçek usulde vergilendirilen mükellefler ile götürü usulde vergilendirilen mükellefler ve vergiden muaf esnaf arasındaki mal harekatı sevk irsaliyesi yönünden aşağıdaki esaslara göre belgelendirilecektir: Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden (e-İrsaliye uygulamasına dahil olsun veya olmasın), götürü/basit usulde vergilendirilen mükellefler ve vergiden muaf esnaf tarafından satın alınan malın alıcı tarafından taşınmasında sevk irsaliyesi aranmayacak, ancak fatura malın satıldığı anda satıcı tarafından düzenlenecektir. Satıcı tarafından satış anında düzenlenecek faturaya alıcı tarafından taşındığı şerhi konulacak ve taşımalar sırasında yetkililerce istenildiğinde ibraz edilecektir.
Götürü usulde vergilendirilen mükellef veya vergiden muaf esnaftan, gerçek usulde vergilendirilen ve e-İrsaliye uygulamasına da kayıtlı bulunan mükellefler tarafından satın alınan malın alıcı tarafından taşınmasında ise sevk irsaliyesi e-İrsaliye olarak kendi kendine olacak şekilde düzenlenecektir.
Bu kapsamda alıcısının malın sevki sırasında bilinmediği durumlarda, matbu sevk irsaliyesinde olduğu gibi, muhtelif müşteriler adına olmak üzere “Muhtelif Müşteriler” tipinde e-İrsaliye düzenlenecek olup, VKN/TCKN alanına 5555555555 yazılmak, Ad-Soyad/unvan bölümüne “muhtelif müşteriler” yazılmak suretiyle e-İrsaliye düzenlenecektir.
Ayrıca malın alıcısının biliniyor olmasıyla birlikte, alıcının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumda da matbu kağıt sevk irsaliyesi yerine elektronik ortamda e-İrsaliye düzenlenecektir. Söz konusu e-İrsaliye doğrudan alıcının bilgilerine göre düzenlenecektir. Bu hallerde düzenlenen e-İrsaliyeler, kullanılan yöntem ya da özel entegratörün sunmuş olduğu sistem dahilinde “3900892152” VKN’li “Gelir İdaresi Başkanlığı e-İrsaliye Sanal Alıcı”sına gönderilecektir. Söz konusu alıcısının e-İrsaliye sistemine kayıtlı olmadığı durumlarda düzenlenen e-İrsaliyeler alıcısına sistem içinden iletilmeyecek olup, düzenleyicisi tarafından diğer elektronik ortamlar vasıtasıyla ya da kağıt çıktı verilmek suretiyle teslim edilecektir.
Ancak, satış amaçlı olmayan ve bir bedel mukabili olmaksızın atıkların imhası amacıyla bir noktadan diğer bir noktaya sevk edilen atık ürünler için taşıyan/taşıttıran tarafından düzenlenecek sevk irsaliyesinde atık ürünün imhası amacıyla sevk edildiğini belirten açıklamalara (e-İrsaliye olması durumunda not açıklama alanına) yer verilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte belirtilen atıkların ilgili mevzuatlarında belirtilen (Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan atık ürünlerin sevki, taşınması, depolanması ve imhasına ilişkin yayımlanan yönetmelik veya diğer idari düzenlemelerinde) şekilde ilgili taşıma izni, yetkisi bulunan firmalar tarafından taşınması sırasında ilgili mevzuat düzenlemesi uyarınca düzenlenen diğer belgeler (Atık Taşıma Formu vb.) de sevk irsaliyesi yerine geçen belge olarak kabul edilebilecektir. Bu belgelerin sevk sırasında ibraz edilmesi halinde ayrıca sevk irsaliyesi aranmayacaktır.
e-İrsaliye'nin teknik altyapısı ve alanları itibariyle belge görüntüsünde ve kağıt çıktısı üzerinde " Teslim Eden" ve "Teslim Alan" alanlarının yer verilmesine her hangi bir engel bulunmamaktadır. Bu minvalde alıcı ile satıcı arasındaki fiili mal teslimatının harici bir belge olarak e-İrsaliye'nin kağıt çıktısı üzerine tarafların ıslak imzası ve açıklamaları eklenerek kullanılması mümkün bulunduğu gibi, sevk irsaliyesi belgesinden ayrı olarak işletmenin ihtiyaçları da dikkate alınarak tasarlanan teslim/tesellüm makbuzları, tutanakları, formlarının da kullanılması mümkün bulunmaktadır. Keza alıcılar tarafından e-İrsaliye sistemi üzerinden iletebilecekleri e-İrsaliye yanıtlarında da (e-İrsaliye yanıtının gönderilmesi zorunlu olmayıp, ihtiyaridir.) haricen düzenlenen ve fiili teslimata ilişkin tarafların mutabık kaldığı bilgileri ihtiva eden harici belgelerde yer alan bilgilere uygun olarak iletilmesi gerekmektedir.
Aynı işletmenin kendi depoları arasındaki mal sevkiyatlarında düzenlenen e-İrsaliyeler için, muhatap (ve alıcı) olarak işletmenin kendisi olacağından e-İrsaliye yanıtının dönülmesine gerek bulunmayıp, ayrıca e-İrsaliye yanıtının dönülmesine ilişkin bir zorunluluk ta bulunmamaktadır.
Kabul ve kısmi kabul yanıtları da sevk irsaliyesinin düzenlenme tarihinden en fazla 7 günlük süre içinde ve bir defa dönülmesi mümkün bulunmaktadır. Belirtilen süreden sonra kabul veya kısmi kabul yanıtının dönülmesi mümkün bulunmamaktadır.
Fiili mal teslimatı, teslim eden ve teslim alanlar tarafından düzenlenecek harici belgelere göre e-İrsaliye'nin kağıt çıktısının üzerine tarafların ıslak imzası ve açıklamaları eklenerek kullanılması mümkün bulunduğu gibi, sevk irsaliyesi belgesinden ayrı olarak işletmenin ihtiyaçları da dikkate alınarak tasarlanan teslim/tesellüm makbuzları, tutanakları, formlarının da kullanılması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca tevsik ve ispat olunması gerekmektedir.
Aşağıda yer verilen örnekle izlenmesi gereken usul ve esaslara yer verilmiştir.
Örnek: Alıcı Distribüör (A) (e-İrsaliye'de) ( C'ye malı sevk eden ve irsaliye düzenlemesi gerekendir) Satıcı (B) (e-İrsaliye'de) (Distribütörün geri alıcısı, Distribütör kendisine fatura kesilecek kişi) (Müşteri C'ye fatura kesecek olan kişidir) Müşteri (C) (e-İrsaliye'de veya değil) (Satıcı B'nin alıcısıdır, Satıcı B, buna fatura kesecektir) (Distribütör A, Satıcı B adına C'ye sevkiyat yapmaktadır)……
e-İrsaliye sekiyatı başlatan Distribütör (A) tarafından, Satıcı (B)'e düzenlenecektir. Bu eİrsaliye'de (C) müşterisi teslimatın yapılacağı ikincil mükellef/kişi olarak yer alacaktır. e-İrsaliye üzerinde " ...(B) adına ....(C)'ye tesilme edilmek üzere" ibaresi yazılacaktır.
Distribütör (A) tarafından düzenlenen bu e-İrsaliye, hem Distribütör (A) tarafından, Satıcı B 'ye kesilecek faturada, hem de Satıcı (B) tarafından müşteri C'ye kesilecek fatura'da irsaliye bilgisi olarak yer verilecektir.
Bu şekilde düzenlenen matbu sevk irsaliyelerinin e-İrsaliye'ye en geç izleyen gün içinde dönüştürülmesi zorunludur. Matbu sevk irsaliyesine istinaden daha sonradan düzenlenecek e-İrsaliye'ler GİB tarafından özelleştirilen "MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE" tipinde düzenlenmesi ve bu e-İrsaliye belgesinin ilgili alanında matbu kağıt olarak düzenlenen sevk irsaliyesinin bilgisine (tarih, belge no) yer verilmesi gerekmektedir.
Belirtilen sürede yanıt dönülmemiş e-İrsaliye'ye konu malların alıcısı tarafından tam olarak teslim alındığı GİB sistemleri tarafından kabul edilmemektedir. Ancak buna rağmen alıcıya yapılan fiili mal teslimatına ilişkin tevsik edici diğer belgelerle ( Teslim alan ve teslim eden taraflarca ıslak imzalı ve kaşeli; e-İrsaliye'nin kağıt çıktısı, teslim ve tesellüme ilişkin tutanak, makbuz, form teslim/tesellüm belgesi, vb. harici diğer belgeler düzenlenebilir.) aksi durumlar tevsik olunabilir.
İlk düzenlenmiş e-İrsaliye ile malların tekrar satıcının işletmesine geri getirilmesinde kullanılması mümkün değildir:
- Satıcının teknik altyapısının elvermesi halinde satıcı kendisine (alıcı adresinden satıcı adresine olmak üzere) yeni bir e-İrsaliye düzenleyecek ve bu e-İrsaliye üzerinde ilk e-İrsaliye bilgisine ve malların işletmesine alıcıya teslimat yapılamadığı gerekçesi ile geri götürülmek üzere düzenlendiğini belirten, açıklamaya e-İrsaliyenin not açıklama alanında yer verilecektir.
- Satıcının teknik altyapısının e-İrsaliye düzenlenmesine elvermemesi halinde ise bu durumda satıcı kendisine yeni matbu sevk irsaliyesi düzenleyecek ve bu irsaliye üzerinde alıcıya düzenlenmiş ilk e-İrsaliye belgesinin bilgisine (tarih, belge no) ve malların işletmesine alıcıya teslimat yapılmadığı gerekçesi ile geri götürülmek üzere düzenlendiğini belirten açıklamaya yer verilecektir.
E-İrsaliye tarihinin, e-İrsaliye uygulaması(sisteminin) tarihinden önce olamayacağı ilkesi nedeniyle, geri getirilen malların alıcısına daha sonra tekrar sevk edilmesi halinde yeni bir e-İrsaliye'nin düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu nedenle e-İrsaliye uygulamasına dahil olan mükellefler tarafından konsinye olarak gönderimi gerçekleştirilen mallar için, e-İrsaliyesi düzenlenmesi ve söz konusu irsaliye üzerine gönderimin konsinye teslim amacıyla gönderildiğinin şerh edilmesi gerekmektedir. Vergi Usul Kanunu’nun 229'uncu maddesinde "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır" şeklinde tanımlanmıştır.
Konsinye suretiyle yapılan satışlarda malın konsinyiye gönderilmesi satış sözleşmesine dayanmamakta ve mülkiyet devri gerçekleşmemektedir. Bu nedenle malın gönderilmesine bağlı olarak fatura kesilmesi söz konusu değildir. Ancak konsinyi tarafından malın alıcıya teslimi anında satış işlemi gerçekleşmiş olacağından konsinyi alıcı adına satış bedeli üzerinden, konsinyör ise daha önce kararlaştırılan bedel üzerinden konsinyi adına fatura düzenleyecektir.
Vergi Usul Kanunu’nun 231/5'inci maddesinde "Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır." denilmektedir. Buna göre, konsinye olarak satılmak üzere teslim edilen emtia için faturanın, irsaliye tarihinden itibaren değil, konsinyinin malı alıcıya sattığı tarihten itibaren ve fiilen satılan mal miktarları dikkate alınarak 7 gün içinde düzenlenmesi gerekmektedir.
- e-İrsaliyenin düzenlenme tarihi ve belge numarası.
- e-İrsaliyeyi düzenleyenin adı/soyadı, ticaret unvanı, adresi, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası.
- Müşterinin adı/soyadı, ticaret unvanı, varsa vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, işyeri adresi ve farklı ise teslimat adresi.
- Taşınan malın nevi, miktarı.
- Fiili sevk tarihi ile saat ve dakika olarak fiili sevk zamanı.
- Başkanlık sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması, doğrulanması ve görüntülenmesine imkân vermek üzere,
e-İrsaliyenin mezkur Genel Tebliğin söz konusu bölümlerinde açıklamalar kapsamında teknik imkânsızlıklar nedeniyle düzenlenememesi halinde, zorunlu bilgileri ihtiva edecek şekilde, üzerinde “E-İrsaliye’ye Dönüştürülecektir.” açıklaması ile “Muhtelif Müşteriler” adına düzenlenen e-İrsaliyeye ilişkin bilgilere yer verilen matbu (matbaa baskılı) sevk irsaliyesi düzenlenecektir. Bu sevk irsaliyesi üzerinde ayrıca zorunlu bilgi mahiyetinde olan taşıyıcı (şoför adı-soyadı, TCKN) ve araç pala bilgisinin de yazılması gerekmektedir.
Bu sevk irsaliyesinin en geç izleyen gün içinde “MATBUDAN” türünde e-İrsaliye olarak da düzenlenmesi ve bu e-İrsaliyenin ilgili alanında, matbu sevk irsaliyesinin tarih ve seri-sıra no.su bilgilerine ayrıca yer verilmesi gerekmektedir. Bu durumda teslime ait e-Fatura/e-Arşiv Faturanın malın müşteriye teslim edildiği anda (e-İrsaliye düzenlenememesi bağlı olarak) düzenlenmesi gereken matbu sevk irsaliyesinin düzenlenme tarihinden itibaren 7 gün içinde düzenlenmesi gerektiği tabiidir.